درد روی پا، یک علامت بیماری مفصلی با دلایل احتمالی متعدد که از خفیف تا بسیار شدید متغیر است. هر قدمی که فرد بر می‌دارد فشاری معادل یک و نیم برابر وزن بدن فرد بر پاها وارد می‌آید که این موجب وارد آمدن آسیب زیاد به روی پا می‌شود. بیشترین علت درد این ناحیه ناشی از صدمه، ساییدگی، استفاده بیش از حد و کفش نامناسب است.
همچنین شرایط سلامتی مفاصل، لخته شدن خون، رگ های واریسی یا جریان خون ضعیف نیز می‌تواند از عوامل ایجاد آن باشد. درد روی پنجه پا اغلب کوتاه مدت یا حاد و از چند روز تا چند هفته طول می‌کشد. معمولا با مراقبت، خود به خود بهبود می‌یابد، اما اگر بین ۴ تا ۱۲ هفته طول بکشد به آن پا درد حاد می‌گویند. توان مارکت قصد دارد با ارائه این مقاله درد بالای پا ، علت آن و روش‌های درمانی را مورد بررسی قرار دهد و این عارضه را به صورت کامل به بیماران بشناساند.
انواع درد روی پا را بشناسید
ناراحتیبخش بالایی پا می‌تواند در موقعیت‌های متفاوتی ایجاد شود، شایع‌ترین دلیل این مشکل عبارتند از:
1. درد روی پا نشانه‌ای از التهاب تاندون اکستانسور
این عارضه به واسطه پوشیدن کفش‌های نامناسب و تنگ و همچنین فعالیت بیش از حد به وجود می‌آید. در روی پا تاندون‌هایی وجود دارد که موجب بالا کشیدن انگشتان و خود پا می‌شوند. التهاب این تاندون‌ها موجب درد پا خواهد شد که دردی شایع و روزمره است.
این عارضه را باید اصلی‌ترین علت درد روی پنجه پا هنگام راه رفتن دانست. معمولا خود را به صورت تدریجی در پنجه و روی پا، ورم کردن پا و حساسیت پنجه نشان می‌دهد. صاف بودن کف پا و دویدن در محیط ناصاف نیز از عوامل تاثیرگذار در ابتلا به این عارضه هستند.
2. نقرس؛ علت درد شست پا و قوزک پا
نقرس شکل رایج و پیچیده‌ای از آرتریت است. این بیماری ناشی از تجمع اسید اوریک در خون و موجب ایجاد کریستال‌هایی در مفاصل خواهد شد. معمولا مفصل شست پا را درگیر می‌کند، اما می‌تواند باعث ناراحتی در مفاصل زانو و مچ پا نیز شود. حمله نقرس به طور ناگهانی رخ می‌دهد و اغلب فرد را در نیمه شب با این احساس که شست پا در حال سوختن است از خواب بیدار می‌کند. مفصل آسیب دیده داغ، متورم و آنقدر حساس است که حتی وزن ملحفه روی آن غیر قابل تحمل به نظر می‌رسد. نقرس کاذب نیز عامل دیگر درد روی سطح پا به حساب می‌آید.
3. مشکلات جریان خون؛ درد چرخشی در پا
اگر جریان خون به قسمت خاصی از بدن فرد کاهش یابد، ممکن است علائم و نشانه‌هایی از گردش ضعیف را تجربه کنند. با گردش خون ضعیف، درد چرخشی پا شروع می‌شود که به عارضه‌هایی نظیر لنگش، ترومبوز ورید، رگ‌های واریسی، بیماری شریان محیطی (PAD) و ترومبوفلبیت ختم می‌شود ک هر کدام از این موارد می‌توانند عاملی برای درد روی پنجه باشند.
بیشتر موارد مشکل جریان خون به زانو برمی‌گردد و عملکرد ناصحیح آن باعث ایجاد ناراحتی در نقاط دیگر خواهد شد. برای بهبود و تقویت جریان خون در زانو و در نهایت روی پا بهترین درمان استفاده از زانو بند زاپیامکس است. برای اطلاع از نظرات درباره زاپیامکس و قیمت این محصول به صفحه فروشگاه توان مارکت مراجعه کنید.
4. کلودیکاسیون، ضعف منشأ عصبی (لنگش متناوب) نشانه‌ای برای درد روی پا
یکی از جدی‌ترین علل درد بخش بالایی پا، لنگش متناوب است. این به دلیل تنگ شدن شریان‌های پا است که به عنوان بیماری عروق محیطی یا PVD شناخته می‌شود و در حین ورزش مانند راه رفتن رخ می‌دهد. هنگامی که از عضلات پا استفاده می‌شود، به اکسیژن بیشتری نیاز دارند. اگر شریان‌ها باریک شوند، خون کافی و لازم برای تامین اکسیژن به ماهیچه‌ها نمی‌رسد و در نتیجه باعث ناراحتی اندامی می‌شود. لنگش در افراد سیگاری، افراد دارای اضافه وزن، افراد مبتلا به دیابت و افراد مبتلا به فشار خون بالا و کلسترول خون شیوع بیشتری دارد.
5. التهاب تاندوم تیبیالیس قدامی؛ عامل ایجاد درد روی سینه پا
این تاندون در جلوی قوزک پا قرار دارد و وظیفه بلند و خم کردن مچ پا به سمت بالا را دارد. علائم آسیب به این تاندون افزایش تدریجی درد رو و جلوی مچ پا است که حتی در حالت استراحت هم شدت دارد. از جمله عوامل تاثیر گذار در آسیب به این تاندون باید به استفاده بی از حد، ورزش‌های سنگین، صخره نوردی و ورزش‌های پرشی اشاره کرد. همچنین ضعیف شدن این ماهیچه‌ها و این تاندون نیز به ضعف پا منتهی می‌گردد.
6. آرتروز؛ علت درد روی پا هنگام راه رفتن
آرتروز بیماری بسیار شایعی است که مفاصل را تحت تاثیر قرار داده و باعث درد، تورم و سفتی روی پا می‌شود. هنگامی که در لگن، زانو یا مچ پا رخ می‌دهد، راه رفتن یا انجام سایر فعالیت‌های روزمره سخت می‌گردد. آرتریت روماتویید جوانان، آرتریت پسوریاتیک و آرتریت واکنشی از این دست بیماری محسوب می‌شوند. این عارضه امکان دارد کل پا را درگیر و فشار آن به سمت روی پا نیز سرازیر گردد. اما بدانید که ناراحتی بالای پا کمتر می‌تواند به خاطر آرتروز باشد.
7. ترومبوز ورید عمقی (DVT)؛ عاملی برای ناتوانی روی پا
ترومبوز ورید عمقی زمانی اتفاق می‌افتد که یک لخته خون در ورید عمیق بدن اغلب در پا تشکیل شود. چنین حالتی منجر به لخته شدن خون و باعث آمبولی ریه می‌شود. DVT یکی از علل جدی پا درد است که نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد. علائم ترومبوز وریدی عبارتند از تورم، قرمزی و درد، همراه با احساس گرمای پا موقع لمس.
8. چرخش استخوانی؛ مهمترین علت درد کنار و روی پا
یکی از مشکلات استخوانی که منجر به درد بالای پا می‌شود چرخش استخوانی است. این عارضه رشد دردناکی است که در طول مفاصل فرد ایجاد می‌شود، و مفاصل و انگشتان پا را درگیر خواهد کرد. بیماری‌های اسپوندیلیت آنکیلوزان، سرطان استخوان، بیماری Legg-Calve-Perthes و استئوکندریت دیسکانس نیز از جمله مشکلات استخوانی هستند که درد روی پا را تشدید می‌کنند.
9. انگشت چکشی؛ علت درد تیغیه بیرونی پا
یک نوع ناهنجاری در ماهیچه، رباط و تاندون است که باعث می‌شود انگشتان، دیگر صاف و کشیده نباشند و تغییر شکل دهند. بروز انگشت چنگالی یا چکشی به علت آسیب به آخرین مفصل انگشت، در اثر استفاده از کفش نامناسب، ژنتیک یا رماتیسم است.
10. برآمدگی استخوان روی پا
اسپور استخوانی یا استئوفیت توده‌های کوچک استخوانی هستند که در نزدیکی مفاصل آسیب‌دیده اتفاق می‌افتد. بعضی اوقات، این توده‌ها می‌توانند در قسمت بالای پا ظاهر و از طریق پوست قابل رویت شوند. یکی از دلایل اصلی اسپور استخوانی استئوآرتریت است. فردی که دارای اسپور استخوان در پا است ممکن است متوجه علائم زیر شود:
- ناراحتی ناشی از پوشیدن کفش
- حرکت محدود
- کالوس یا تاول در اطراف ناحیه آسیب‌دیده
- ضعف کنار و روی پا
11. کیست گانگلیون روی پا ؛ شروعی برای درد روی پا
این کیست‌ها ضایعاتی پر از مایع بوده که اغلب در نزدیکی مفاصل و تاندون‌های دست و پا رخ می‌دهند. کیست‌های گانگلیون بی ضرر هستند و تنها علامت آن یک توده قابل توجه است. با این حال، در صورت فشار دادن روی مفصل، باعث ایجاد درد پنجه پا می‌شوند.
در بسیاری از موارد، کیست گانگلیونی نیازی به درمان ندارد. با این حال، اگر بزرگ باشد، دردناک بوده و یا مانع حرکت می‌شود. در این مواقع پزشک مایعات را تخلیه کرده و یا عمل جراحی برداشتن کیست را پیشنهاد می‌کند.
12. درد تیغه بیرونی پا یا سندروم سینوس تارسی
سینوس تارس کانالی استخوانی میان پاشنه و استخوان مچ پا به نام تالوس است. التهاب در این کانال معمولا منجر به درد بخش بیرونی مچ پا و بالای پاشنه می‌شود. علائم این بیماری معمولا شامل احساس سفتی مچ پا، درد روی سطح پا هنگام حرکت و ایستادن و بی ثباتی در مچ پا می‌شود.
13. تاندونیت علت ناراحتی تیغه بیرونی پا
تاندونیت (Tendinitis) به شرایطی گفته می‌شود که تاندون‌ها دچار التهاب و سوزش شوند. تاندون‌ها همانند طناب عضلات را به استخوان‌ها متصل می‌کنند. از آنجایی که تاندون‌ها در تمامی سطح پا کشیده شده‌اند، بنابراین آسیب دیدگی آنها می‌تواند سبب بروز درد در هر نقطه‌ای از پا گردد.
14. نوروپاتی عامل ناراحتی بخش بیرونی پا
افراد دیابتی اغلب دچار نوروپاتی (Neuropathy) یا همان آسیب عصبی می‌گردند. درد ناشی از نوروپاتی می‌تواند به صورت احساس سوزش و گزگز در هر جایی از پا حس گردد. اما نوروپاتی بیشتر مراکز ضعیف بدن را هدف قرار می‌دهد که تیغه بیرونی پا یکی از نقاط ضعیف پا است که هم از بیرون و هم از داخل دچار آسیب می‌شود.
15. کرن و کالوس (Corn and callus)؛ یکی دیگر از دلایل ضعف بغل پا
کرن و کالوس، لایه‌های سفت و ضخیمی هستند که در دست، پا و انگشتان دست و پا ایجاد می‌شوند. دلیل بوجود آمدن کرن و کالوس، مقاومت پوست در برابر فشارهای وارد شده است. این لایه‌های پینه مانند اغلب در بغل پا تشکیل می‌شوند و منجر به درد و احساس کرختی می‌شوند.
16. جراحت پا عامل دیگر درد بالای پا
ممکن است بعد از یک آسیب‌دیدگی جزئی، در صورت وجود مشکل عروق در پا، دچار زخم عروقی پا شوید. در صورت بروز این اتفاق، فشار داخل رگ‌ها افزایش می‌یابد. بالا بودن دائمی فشار به تدریج می‌تواند به رگ‌های خونی کوچک پوست آسیب رسانده و آنها را ضعیف و شکننده کند.
17. بورسیت (Bursitis)؛ عامل جراحت و ناراحتی پشت و روی پا
بورس‌ها کیسه‌های حاوی مایع در اطراف مفاصل هستند که مانع از اصطحکاک در حرکات استخوان‌ها می‌شوند. این کیسه‌ها به دلیل ضربه، فشار یا استفاده بیش از حد، ملتهب می‌شوند و مایع درون آن زیاد می‌شود که درد زیادی ایجاد می‌کنند. بنابراین بورسیت می‌تواند به عنوان یکی از عوامل ایجاد درد روی پنجه پا به حساب بیاید که گاهی شدت زیادی دارد.
مشکلات دیگر؛ عوامل موثر در ایجاد درد پا
درد رو به رشد، گرفتگی عضلات، سطوح پایین برخی از ویتامین‌ها مانند ویتامین D و الکترولیت‌های بسیار زیاد یا خیلی کم مانند کلسیم یا پتاسیم همه این موارد منجر به درد بخش بالایی و بغل پا می‌شوند. البته تشخیص هر کدام نیازمند مراجعه به پزشک است.
علائم درد روی پا چیست؟
دلایل زیادی برای ناراحتی بالای پا وجود دارد که ناگهانی یا آهسته رخ می‌دهد. از این رو علائمی که بروز می‌کند نیز بسته به علت این مشکل متفاوت است. اما به صورت کلی علائم درد روی سطح پا شامل موارد زیر می‌شود:
- درد شدید و تورم
- سفتی پا
- احساس سوزش
- سوزن سوزن شدن پا
- بی حسی و ضعف
- محدودیت حرکتی
چنانچه همراه با این علائم، درد ساق پا، درد بالای باسن، کمر یا ستون فقرات نیز وجود داشته باشد نشان‌دهنده یک آسیب جدی است. گاهی اوقات اگر عفونت یا شکستگی وجود داشته باشد، درد شدید و غیر قابل تحمل، و پاها قرمز، متورم و ملتهب می‌شوند. اگر با نوروپاتی محیطی یا بیماری عروقی همراه باشد، ممکن است نشانه‌های دیگری نیز مثل تغییر رنگ پا و یا زخم پا نیز ایجاد شود.
درمان درد روی پا و رهایی از درد
درمان درد روی پنجه پا به این موضوع بستگی دارد که علت آن چیست. برای ناراحتی جزئی پا که در نتیجه آسیب‌های ورزشی یا آسیب‌های ناشی از استفاده بیش از حد است، می‌توان از برخی درمان‌های خانگی کمک گرفت. در این قسمت به معرفی برخی از مؤثرترین درمان‌های خانگی برای بهبود این مشکل می‌پردازیم:
متد R.I.C.E
اولین و بهترین گزینه درمان خانگی درد روی پنجه پا رعایت متد رایس است.
- R مخفف Rest (استراحت): با اجتناب از فعالیت‌های سنگین و استراحت کردن می‌توان به کاهش فشار روی پنجه پا کمک کرد.
- I مخفف Ice (سرد کردن): قرار دادن کمپرس یخ برای 15 تا 20 دقیقه روی منطقه آسیب‌دیده، باعث کاهش درد و تورم روی پا می‌شود.
- C مخفف Compression (فشرده سازی): فشرده‌سازی پنجه پا با استفاده از بانداژ، می‌تواند هم به تثبیت و کاهش فشار روی پا، و هم کاهش درد کمک کند.
- E مخفف Elevation (بالا نگه داشتن پا): بالا بردن پا (بالاتر از سطح قلب) هنگام خوابیدن و استراحت می‌تواند تأثیر زیادی رو کاهش درد و ورم پا داشته باشد.
مصرف داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs)
- داروهایی مثل آسپرین و ایبوپروفن که بدون نیاز به نسخه قابل استفاده هستند، به شکل مؤثری می‌توانند درد و التهاب را کاهش دهند.
تمرینات تقویتی
- انجام تمرینات سبک ورزشی مانند شنا و پیاده‌روی، و انجام برخی تمرینات تقویتی، هم به تقویت عضلات شما کمک می‌کند و هم فشار اضافی از روی مفاصل را برمی‌دارد. (آشنایی با بهترین ورزش برای زانو درد)
فیزیوتراپی
- انجام تمرینات اصلاحی به همراه ماساژ و استفاده از دستگاه‌های الکترونیکی از دیگر راهکارهای مؤثر است که به تسکین درد و التهاب کمک می‌کند.
استفاده از وسایل کمکی
- استفاده از زانوبند طبی و استاندارد، کفش‌های ارتوپدیک و پشتیبان‌های پا (ارتوتیک) نیز می‌توانند با کاهش فشار روی عضلات پا، درد را تسکین دهند.
کنترل وزن
- وزن بالا با ایجاد فشار مضاعف روی پنجه پا می‌تواند منجر به درد شود. از این رو با پایین آوردن وزن می‌توانید به کاهش فشار روی پا و تسریع روند بهبودی خود کمک کنید.
راه‌های پیشگیری از درد بالای پا
باید بدانید که پا قلب دوم ماست. مراقبت از پاها سلامتی اعضای بدن را به دنبال دارد. با گرم کردن بدن قبل از فعالیت و کشش بعد از آن از درد روی پنجه پا به دلیل آسیب‌های ناشی از استفاده بیش از حد یا آسیب‌های ورزشی جلوگیری شود. مطمئن شوید که شدت یا مدت فعالیت خود را خیلی سریع افزایش ندهید.
گاهی ضعف پا ناشی از مشکلات گردش خون است که با انجام ورزش منظم، حفظ وزن مناسب، سیگار نکشیدن و سایر اقدامات سبک زندگی قابل پیشگیری باشد. حتما فشار خون، قند خون و کلسترول خود را کنترل کنید.
برای درد روی و کنار پا به چه دکتری مراجعه کنم؟
باید به پزشکی مراجعه کنید که بتواند به تشخیص علت درد پا شما کمک کند و درمان مناسب را پیشنهاد دهد. بهتر است ابتدا به پزشک ارتوپد مراجعه و در حین درمان از فیزیوتراپ و متخصص مغز استخوان نیز کمک گرفته شود.
سخن آخر
درد در قسمت روی پا، یکی از مشکلات شایعی است که ممکن است بسیاری از افراد در دوره‌ای از زندگی خود آن را تجربه کرده باشند. دلایل مختلفی برای این مشکل وجود دارد، از این رو راه‌های درمانی نیز بسته به علت این درد متفاوت است. برای انتخاب بهترین درمان، باید با یک پزشک ارتوپد مشورت داشته باشید. پزشکان برای درمان این عارضه در بیشتر موارد درمان‌های غیرجراحی و خانگی را توصیه می‌کنند. مگر در شرایطی که یک آسیب و بیماری جدی وجود داشته باشد.
پرسش‌های پرتکرار
علت درد روی پا هنگام راه رفتن چیست؟
پوشیدن کفش نامناسب و بیماری آرتروز می‌توانند پاها را در هنگام راه رفتن اذیت کنند.
برآمدگی استخوان روی پا چیست؟
اسپور استخوانی یا استئوفیت توده‌های کوچک استخوانی هستند که در نزدیکی مفاصل آسیب دیده اتفاق می‌افتد و برآمدگی روی پا را تشکیل می‌دهند.
درد بغل پا بر اثر چه بیماری‌هایی شروع می‌شود؟
اصلی‌ترین بیماری‌ها و مشکلاتی که با درد بغل پا در ارتباط هستند عبارتند از: بونیون (bunion) یا برآمدگی قسمت بیرونی انگشت شست پا، نوروپاتی (آسیب عصبی)، و کرن و کالوس (Corn and callus) یا میخچه و پینه که به دلیل فشار طولانی‌مدت و اصطحکاک روی سطح پوست ظاهر می‌شوند.
آیا درد تیغه بیرونی پا می‌تواند ریشه عصبی داشته باشد؟
گاهی اوقات مشکلات عصبی باعث درد پا می‌شوند. علل عصبی ممکن است شامل زونا (زوستر)، نورالژی پس از هرپس، نورالژی کلونئال، مرالژی پاراستتیکا یا حتی شرایطی مانند مولتیپل اسکلروزیس باشد.