التهاب زانو چیست و مهمترین علت آن چه می‌تواند باشد؟ آیا با بهترین درمان‌های التهاب زانو آشنا هستید؟
بروز مشکلات و آسیب‌های زانو در میان افراد مختلف بسیار شایع است. این آسیب‌ها باعث ایجاد درد شدید در هنگام انجام فعالیت‌های ساده روزانه مانند خم کردن زانو می‌شود. یکی از آسیب‌های شایعی که به دنبال بروز آرتریت، عفونت و نقرس ایجاد می‌شود، التهاب و آب آوردن زانو است. این عارضه با درد و تورم بسیار زیاد همراه است. خوشبختانه در حال حاضر روش‌های درمانی بسیار موثری برای رفع التهاب زانو وجود دارد. برای پاسخ به سوالات شما در خصوص عارضه التهاب و آب آوردن زانو در جدیدترین مقاله توان مارکت قصد داریم به بررسی علت‌ها، علائم، و راه‌های تشخیص و درمان التهاب زانو بپردازیم.
التهاب زانو چیست و چرا ایجاد می‌شود؟
التهاب زانو به وضعیتی اطلاق می‌شود که در آن مفصل زانو دچار تورم، درد و حساسیت می‌شود. این عارضه ممکن است نتیجه تحریک و آسیب بافت‌های مفصلی، تجمع مایع اضافی یا واکنش سیستم ایمنی بدن باشد. در یک نگاه کلی می‌توان موارد زیر را علت التهاب زانو دانست:
رگ به رگ شدن یا کشیدگی رباط زانو
رگ به رگ شدن یا کشیدگی رباط یا عضله زانو معمولا در اثر ضربه یا چرخش ناگهانی زانو ایجاد می‌شود. کشیدگی مفاصل اغلب با علائمی مثل درد، تورم و محدودیت حرکتی همراه است.
پارگی مینیسک
یکی از آسیب‌هایی که در اثر ضربه شدید به زانو ایجاد می‌شود، پارگی مینیسک است. غضروف‌ها در محل بافت همبند به عنوان ضربه‌گیر عمل کرده و به حفظ تعادل کمک می‌کنند. پارگی مینیسک اغلب به دنبال ضربه شدید، انجام حرکات اشتباه ورزشی و رگ به رگ شدن مفاصل زانو ایجاد می‌شود. جراحی پارگی مینیسک زانو بهترین راه برای درمان آسیب‌های شدید مینیسک است.
تاندونیت
التهاب تاندون اغلب ناشی از فعالیت‌های شدیدی مانند؛ دویدن، پرش بلند، دوچرخه سواری و بدنسازی است. به تاندونیت مفاصل زانو عارضه جامپر نیز می‌گویند. تقریبا تمام بسکتبالیست‌ها به دلیل ضربه ناشی از برخورد زانو با زمین پس از پرش‌های بلند، عارضه کشیدگی زانو و جامپر را تجربه می‌کنند. جامپر نیز مانند سایر آسیب‌های زانو سبب التهاب و تورم شدید زانو می‌شود.
آرتروز
آرتروز (استئوآرتریت) شایع‌ترین نوع آرتریت است. در این آسیب به دلیل دژنراتیو مفاصل، غضروف زانو نیز دچار ساییدگی می‌شود. آرتروز بیشتر در میان افراد میانسال و مسن دیده می‌شود. یکی از دلایل مهم استئوآرتریت فشار زیاد روی مفصل به دلیل آسیب‌های مکرر یا اضافه وزن است. مهمترین روش‌های درمانی برای بیماری آرتروز شامل؛ سلول درمانی، فیزیوتراپی، اصلاح سبک زندگی و مصرف داروهای ضد التهابی و غیر استروئیدی است.
روماتیسم مفصلی (آرتریت روماتوئید)
روماتیسم مفصلی یک بیماری مزمن و خودایمنی است، که در آن سیستم ایمنی به اشتباه به بافت سالم مفاصل حمله می‌کند و باعث التهاب مفصل می‌شود. التهاب ناشی از این بیماری می‌تواند تورم، درد، سفتی و کاهش دامنه حرکتی را برای فرد به همراه داشته باشد و در نهایت به تخریب مفصل منجر شود. مداخلات پزشکی و تغییر سبک زندگی می‌تواند به کنترل علائم این بیماری کمک کند.
عفونت مفصل زانو
عفونت مفصل یک بیماری جدی و التهابی است که می‌تواند باعث ورم زانوها شود. اصلی‌ترین علت عفونت زانو، ورود باکتری‌ها، ویروس‌ها یا قارچ‌ها به داخل فضای مفصلی است. این مهاجم‌ها ممکن است از طریق جریان خون، زخم‌های باز یا پس از جراحی‌های مفصلی به زانو منتقل شوند. عفونت مفصلی اغلب با علائمی مثل التهاب، تجمع مایع چرکی، درد شدید، قرمزی، و محدودیت حرکتی زانو همراه است. یکی از عوارض جدی این بیماری در صورت عدم درمان به موقع تخریب غضروف و ناتوانی دائمی مفصل است. پزشکان برای درمان عفونت مفصل معمولا جراحی (برای تخلیه مایع عفونی) و مصرف آنتی‌بیوتیک را توصیه می‌کنند.
ضربه به زانو
ضربه به استخوان‌ها، رباط‌ها، تاندون‌ها، بورس، مینیسک یا غضروف مفصلی زانو می‌تواند باعث درد، التهاب و تورم شدید شود. دلیل التهاب ناشی از ضربه ورود خون و مایعات میان مفاصل به داخل مفاصل زانو است. ورود مایعات به مفاصل سبب تورم، گرما، سفتی و کبودی قابل توجهی در زانو می‌شود. درمان ورم زانو بر اثر ضربه، نیاز به مراقبت‌های پزشکی فوری دارد.
فعالیت‌های زیاد
استفاده زیاد و فشار مداوم روی مفصل زانو می‌توانند منجر به التهاب زانو شوند. این مشکل به ویژه در بین ورزشکاران، افرادی که فعالیت‌های فیزیکی سنگین دارند یا کسانی که حرکات تکراری مانند دویدن و پریدن انجام می‌دهند، شایع‌تر است. در چنین شرایطی فرد با درد، تورم، سفتی و کاهش دامنه حرکتی در زانوی خود مواجه می‌شود. استراحت، سرما درمانی، تمرینات کششی و تقویتی، و در برخی موارد فیزیوتراپی یا استفاده از بریس‌های حمایتی می‌توانند به کاهش التهاب و جلوگیری از آسیب‌های جدی‌تر کمک کنند.
ژنتیک
ژنتیک نقش مهمی در بروز و تشدید التهاب زانو دارد. چرا که برخی افراد به دلیل وراثت، مستعد بیماری‌های التهابی مفاصل مانند آرتروز هستند. همچنین جهش‌های ژنتیکی در برخی ژن‌ها که با بیماری‌های خودایمنی مرتبط است، می‌توانند باعث واکنش‌های غیرطبیعی سیستم ایمنی و افزایش التهاب در مفاصل شوند.
از دیگر عواملی که در التهاب زانو نقش دارند می‌توان به سندرم درد پاتلوفمورال (درد جلوی زانو)، در رفتگی یا شکستگی زانو، پارگی رباط صلیبی (ACL) اشاره کرد.
مهمترین علائم التهاب زانو چیست؟
متناسب با شدت آسیب، علائم نیز تا حدودی متفاوت خواهد بود. رایج‌ترین علائم التهاب زانو عبارتند از:
- درد شدید
- تورم و سفتی در محل آسیب
- قرمزی و گرمی در هنگام لمس
- ضعف، عدم تعادل و بی ثباتی در هنگام راه رفتن
- صداهای تق تق زانو در هنگام راه رفتن (بهترین قرص برای صدا دادن مفاصل زانو)
- ناتوانی در صاف کردن کامل زانو
روش‌های تشخیص ورم زانو
تشخیص این عارضه باید توسط پزشک متخصص صورت بگیرد. پزشکان برای تشخیص التهاب زانو ابتدا به بررسی‌های بالینی لازم می‌پردازند و سپس برای بررسی علت تست‌ها و آزمایش‌هایی را برای بیمار تجویز می‌کنند از جمله:
- تصویربرداری پزشکی
- تکنیک‌هایی مثل اشعه ایکس، MRI و سی‌تی‌اسکن امکان بررسی و مشاهده دقیق مفاصل زانو را فراهم می‌کنند. از این طریق پزشک می‌تواند دقیق‌تر علت ورم یا درد زانو را تشخیص دهد.
- آزمایش خون
- آزمایش خون معمولا برای اندازه‌گیری فاکتورهای التهابی و قطعیت درباره وجود التهاب در بدن تجویز می‌شود.
- آزمایش مایع مفصلی (آرتروسنتز)
- در این روش، مایعی از داخل مفصل زانو با سوزن خارج می‌شود تا برای تجزیه و تحلیل مورد بررسی قرار گیرد. آزمایش مایع مفصلی می‌تواند نشان‌دهنده وجود التهاب، عفونت یا مشکلات دیگر باشد.
آشنایی با بهترین روش‌های درمانی برای التهاب زانو
همانطور که اشاره شد التهاب در واقع پاسخ بدن به آسیب‌ها و عوامل خارجی است. به همین دلیل برای درمان التهاب زانو پزشکان تلاش می‌کنند که از طریق تجویز داروهای مناسب عامل ایجاد کننده التهاب را به سرعت از بین ببرند. زمانی که دچار عفونت ناشی از جمله عوامل خارجی مانند ویروس‌ها می‌شوید، سیستم ایمنی از طریق فراخوانی سلول‌های ایمنی و ایجاد واکنش‌های ستیز و گریز با عامل خارجی مبارزه می‌کنند. یکی از نشانه‌های این واکنش، ایجاد التهاب است. چنانچه آسیب و التهاب ناشی از وجود عامل عفونی از بین نرود، التهاب طولانی مدت و مزمن می‌شود.
التهاب مزمن زانو علاوه بر درد، با عوارض بسیار زیادی مانند از بین رفتن بافت غضروف همراه است. به همین دلیل به خاطر عدم درمان به موقع مجبور به انجام عمل جراحی خواهید شد. در بسیاری از مواقع تنها با یه دوره مصرف آنتی بیوتیک و فیزیوتراپی به طور کامل بهبود پیدا خواهید کرد. برای اینکه بیشتر با موثرترین روش‌های درمانی آشنا شوید، در این قسمت از مقاله توان مارکت به انواع درمان‌های پزشکی و خانگی برای التهاب زانو اشاره خواهیم کرد.
مؤثرترین درمان‌های التهاب زانو
- داروهای ضد التهابی: داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) مانند: انواع قرص ضد التهاب زانو، ایبوپروفن و ناپروکسن به کاهش درد، التهاب و تورم کمک می‌کنند. پس از تجویز پزشک، دستورالعمل‌های مربوط به این داروها را دنبال کنید. داروهای ضد التهاب عوارض جانبی زیادی دارند، به همین دلیل باید زیر نظر پزشک و در مدت زمان مشخص مصرف شوند.
- کورتیکواستروئیدها: کورتون‌ها در مواردی که التهاب شدید باشد، تجویز می‌شوند. در این روش درمانی پزشک کورتیکواستروئید را به شکل مستقیم به مفص زانو تزریق می‌کند. این روش فورا باعث کاهش التهاب و تسکین درد می‌شود. اما با توجه به اثرات موقتی این روش درمانی، ممکن است با توجه به شدت التهاب، تا چند نوبت تزریق صورت بگیرد.
- ورزش‌های کششی: انجام حرکات ورزشی کششی و حرکات فیزیوتراپی در کاهش عوارض ناشی از ورم زانو مانند کاهش انعطاف عضلات موثر است. توجه داشته باشید به دلیل آسیب پذیری زانوها لازم است از انجام بعضی از حرکات ورزشی مانند حرکات پرشی اجتناب کنید. (معرفی تمرینات مفید ورزشی برای زانودرد در کنار ورزش‌های مضر)
- زانوبندهای طبی: یکی از بهترین درمان‌های کاهش التهاب زانو استفاده از زانوبندهای مناسب است. زانوبندهای طبی مانند زانوبند زاپیامکس می‌تواند با اعمال فشار مناسب و حمایت از مفصل زانو، به کاهش التهاب و بهبود گردش خون کمک کند. این محصول را تنها از طریق نمایندگی زانوبند زاپیامکس در ایران خریداری کنید.
- استراحت کافی: در حین درمان باید از انجام کارهای سخت اجتناب کرده و چندین روز استراحت کنید. انجام کارهای سنگین سبب تشدید تورم و درد زانو می‌شود.
- کمپرس سرد: یکی از روش‌های موثر برای کاهش درد و تورم زانو استفاده از کمپرس سرد است. جالب است که بدانید سرد شدن گیرنده‌های حسی سبب کاهش انتقال پیام درد به مغز می‌شود. به همین دلیل درد زانو شما با سرعت بیشتری تسکین پیدا می‌کند.
- فیزیوتراپی: انجام تمرینات تقویتی زیر نظر یک فیزیوتراپیست مجرب، علاوه بر تقویت عضلات و بهبود انعطاف به کاهش فشار و التهاب زانو نیز کمک می‌کند.
- جراحی: در مواردی که درمان‌های کم‌تهاجمی به کاهش التهاب کمک نکنند و میزان آسیب شدید باشد، پزشک ممکن است جراحی را توصیه کند. یکی از رایج‌ترین روش‌ها آرتروسکوپی و تعویض مفصل زانو است.
چه زمانی باید به پزشک متخصص مراجعه کنید؟
التهاب زانو در بیشتر مواقع به دلیل ضربه ناگهانی ایجاد می‌شود. به همین دلیل پس از چند روز استراحت خود به خود تسکین پیدا می‌کند. با این حال چنانچه دچار شرایط زیر بودید لازم است در اسرع وقت با پزشک متخصص صحبت کنید:
- زمانی که نمی‌توانید وزن خود را روی زانوهایتان تحمل کنید
- در هنگام راه رفتن و خم شدن دچار درد زانو می‌شوید
- زانوی شما دائما دچار گرفتگی می‌شود
- ظاهر زانو دچار دفرمی یا بد شکلی شـده است
- پس از چند دقیقه خم کردن زانو در هنگام صاف کردن آن دچار درد می‌شوید
- دچار عوارضی مانند: تب، قرمزی، گرمی یا تورم زانو هستید
- رنگ بافت ساق پا و زانو به صورت کبود یا آبی دیـده می‌شود
- پس از 3 روز درمان خانگی همچنان درد شدیدی دارید
چگونه می‌توان از آسیب به زانو جلوگیری کرد؟
همانطور که اشاره شد التهاب زانو به دنبال آسیب‌هایی مانند؛ ضربه ناگهانی، شکستگی استخوان، ابتلا به بیماری‌های ویروسی و آسیب‌های ورزشی ایجاد می‌شود. برای جلوگیری از این آسیب‌ها لازم است به عوامل مختلفی توجه کنید.
نکات مهم برای جلوگیری از ابتلا به التهاب زانو
- هنگام انجام کارهای پر ریسک از تجهیزات حفاظتی مناسب استفاده کنید.
- اگر زانوی شما در حین یا پس از فعالیت بدنی درد می‌گیرد، فعالیت خود را به طور موقت متوقف کنید.
- پس از فعالیت شدید به بدن خود فرصت استراحت و ریکاوری بدهید.
- قبل از ورزش کردن، حرکات کششی مخصوص گرم کردن را انجام دهید.
- پس از فعالیت بدنی، بدن خود را خنک کرده و حرکات کششی انجام دهید.
- پس از ابتلا به بیماری‌های عفونی برای درمان خود سریعا اقدام کنید.
- همیشه از ابزار یا تجهیزات مناسب برای برداشتن اشیا دور استفاده کنید. هرگز روی صندلی یا میز نایستید.
- اگر در راه رفتن مشکل دارید از عصا یا واکر استفاده کنید.
سخن آخر
التهاب زانو می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله آسیب‌های ورزشی، بیماری‌های مزمن مانند آرتروز و روماتیسم مفصلی، یا حتی عفونت‌ها ایجاد شود. این مشکل با علائمی مانند درد، تورم و محدودیت حرکتی همراه است که می‌تواند تأثیرات زیادی بر کیفیت زندگی افراد بگذارد. با توجه به وجود روش‌های درمانی متنوع از جمله داروهای ضد التهابی، فیزیوتراپی، و در برخی موارد جراحی، امکان مدیریت و کاهش علائم التهاب زانو وجود دارد. پیشگیری از آسیب‌ها با استفاده از تجهیزات حفاظتی و انجام فعالیت‌های ورزشی صحیح، می‌تواند خطر ابتلا به این مشکلات را کاهش دهد. در نهایت، توجه به علائم و مراجعه به پزشک در صورت بروز التهاب، می‌تواند به درمان به موقع و جلوگیری از مشکلات جدی‌تر کمک کند.
سؤالات متداول
– برای تشخیص التهاب زانو از چه روش و آزمایش هایی استفاده می‌شود؟
برای تشخیص التهاب زانو علاوه بر بررسی علائم و معاینه فیزیکی باید سراغ آزمایشات تصویربرداری نیز رفت. آزمایشاتی مانند: اشعه ایکس، تصویربرداری رزونانس مغناطیسی(MRI)، اسکن توموگرافی کامپیوتری(سی تی اسکن)، آرتروسکوپی و اسکن استخوان رادیونوکلئید انجام می‌شود.
– بهترین روش برای کاهش سریع درد ناشی از التهاب زانو چیست؟
برای کاهش درد ناشی از ورم زانو می‌توانید مسکن(مانند: استامینوفن و ناپروکسن) مصرف کنید. علاوه بر این استفاده از کمپرس سرد نیز در کاهش درد زانو موثر است.
– آیا ماساژ درمانی به کاهش سریع التهاب زانو کمک می‌کند؟
برای کاهش التهاب زانو باید از طریق مصرف داروهای مناسب منشا آن را از بین ببرید. ماساژ درمانی از طریق افزایش جریان خون به کاهش درد و افزایش انعطاف عضلات کمک می‌کند.